Πρέπει οι Αστροναύτες να Ανησυχούν για τη Σκόνη του Άρη;

Κάθε αρειανός χρόνος (ο οποίος διαρκεί 686,98 γήινες ημέρες), ο Κόκκινος Πλανήτης βιώνει περιφερειακές αμμοθύελλες που συμπίπτουν με το καλοκαίρι στο νότιο ημισφαίριο. Κάθε τρία αρειανά χρόνια (πέντε και μισό γήινα έτη), αυτές οι θύελλες μεγαλώνουν τόσο ώστε να καλύπτουν ολόκληρο τον πλανήτη και είναι ορατές από τη Γη. Αυτές οι θύελλες αποτελούν σοβαρό κίνδυνο για τις ρομποτικές αποστολές, προκαλώντας ηλεκτροστατικές καταιγίδες που μπορούν να επηρεάσουν τα ηλεκτρονικά συστήματα και να συσσωρεύσουν σκόνη στους ηλιακούς συλλέκτες. Το 2018 και το 2022, το ρόβερ Opportunity και το στατικό όχημα InSight χάθηκαν αφού οι αμμοθύελλες τους εμπόδισαν να συλλέξουν αρκετή ενέργεια για να παραμείνουν λειτουργικά.

A dust storm spreads over the surface of Mars in 2018. Credit: ESA/DLR/FU Berlin

Αλλά τι γίνεται με τις επανδρωμένες αποστολές; Στις επόμενες δεκαετίες, η NASA και η Κινεζική Υπηρεσία Επανδρωμένου Διαστήματος (CMS) σχεδιάζουν να στείλουν αστροναύτες και ταϊκοναύτες στον Άρη. Αυτές οι αποστολές θα περιλαμβάνουν μήνες επιφανειακών επιχειρήσεων και αναμένεται να κορυφωθούν με τη δημιουργία μακροχρόνιων κατοικιών στην επιφάνεια. Σύμφωνα με νέα έρευνα της Ιατρικής Σχολής Keck του Πανεπιστημίου της Νότιας Καλιφόρνιας (USC), οι αρειανές αμμοθύελλες μπορούν δυνητικά να προκαλέσουν αναπνευστικά προβλήματα και αυξημένο κίνδυνο ασθενειών, καθιστώντας τις έναν ακόμη κίνδυνο για την υγεία που οι διαστημικές υπηρεσίες πρέπει να προετοιμαστούν.

Η έρευνα ηγήθηκε από τον Δρ. Ιατρικής Justin L. Wang στο USC, μαζί με αρκετούς συναδέλφους του από την Ιατρική Σχολή Keck. Συμμετείχαν επίσης ερευνητές από το Κέντρο Διαστημικής Ιατρικής του UCLA, το Τμήμα Αεροδιαστημικής Μηχανικής Ann και HJ Smead και το Εργαστήριο Ατμοσφαιρικής και Διαστημικής Φυσικής στο UC Boulder, καθώς και το Γραφείο Απόκτησης και Συντήρησης Αστροϋλικών στο Διαστημικό Κέντρο Johnson της NASA. Το άρθρο που περιγράφει τα ευρήματά τους δημοσιεύθηκε στις 12 Φεβρουαρίου στο περιοδικό GeoHealth.

Η αποστολή επανδρωμένων αποστολών στον Άρη παρουσιάζει πολλές προκλήσεις, συμπεριλαμβανομένων των λογιστικών και των κινδύνων για την υγεία. Τα τελευταία 20 χρόνια, η μικρότερη απόσταση μεταξύ Γης και Άρη ήταν 55 εκατομμύρια χιλιόμετρα (34 εκατομμύρια μίλια), ή περίπου 142 φορές η απόσταση μεταξύ της Γης και της Σελήνης. Αυτό συνέβη το 2003 και ήταν η πλησιέστερη απόσταση των δύο πλανητών σε πάνω από 50.000 χρόνια. Χρησιμοποιώντας συμβατικές μεθόδους, θα χρειαστούν έξι έως εννέα μήνες για να γίνει ένα ταξίδι μονής κατεύθυνσης, κατά τη διάρκεια του οποίου οι αστροναύτες θα βιώσουν φυσιολογικές αλλαγές λόγω της μακροχρόνιας έκθεσης σε μικροβαρύτητα.

Αυτές περιλαμβάνουν μυϊκή ατροφία, απώλεια οστικής πυκνότητας, εξασθενημένο καρδιαγγειακό σύστημα κ.λπ. Επιπλέον, μια αποστολή επιστροφής θα μπορούσε να διαρκέσει έως και τρία χρόνια, κατά τη διάρκεια των οποίων οι αστροναύτες θα περάσουν τουλάχιστον ένα χρόνο ζώντας και εργαζόμενοι στη βαρύτητα του Άρη (36,5% αυτής της Γης). Υπάρχει επίσης ο κίνδυνος αυξημένης έκθεσης σε ακτινοβολία που θα βιώσουν οι αστροναύτες κατά τη διάρκεια των μεταβάσεων και ενώ εργάζονται στην επιφάνεια του Άρη. Ωστόσο, υπάρχουν επίσης οι δυνητικές επιπτώσεις στην υγεία που προκαλούνται από την έκθεση στο αρειανό ρεγόλιθο. Όπως περιέγραψε ο Wang στο Universe Today μέσω email:

«Υπάρχουν πολλά δυνητικά τοξικά στοιχεία στα οποία οι αστροναύτες θα μπορούσαν να εκτεθούν στον Άρη. Το πιο κρίσιμο είναι η αφθονία της σκόνης πυριτίου, καθώς και της σκόνης σιδήρου από βασάλτη και νανοφασικό σίδηρο, και τα δύο από τα οποία είναι αντιδραστικά στους πνεύμονες και μπορούν να προκαλέσουν αναπνευστικές ασθένειες. Αυτό που καθιστά τη σκόνη στον Άρη πιο επικίνδυνη είναι ότι το μέσο μέγεθος των σωματιδίων σκόνης στον Άρη είναι πολύ μικρότερο από το ελάχιστο μέγεθος που η βλέννα στους πνεύμονές μας μπορεί να αποβάλει, οπότε είναι πιο πιθανό να προκαλέσουν ασθένεια.»

Κατά τη διάρκεια της εποχής του Apollo, οι αστροναύτες ανέφεραν ότι το σεληνιακό ρεγόλιθο κολλούσε στις διαστημικές στολές τους και προσκολλούσε σε όλες τις επιφάνειες μέσα στο διαστημόπλοιο. Με την επιστροφή τους στη Γη, ανέφεραν επίσης φυσικά συμπτώματα όπως βήχα, ερεθισμό του λαιμού, δακρύρροια και θολή όραση. Πρέπει λοιπόν οι αστροναύτες να ανησυχούν; Όχι ακόμα. Η σκόνη του Άρη είναι μια πρόκληση, αλλά όχι ανυπέρβλητο εμπόδιο. Με την κατάλληλη τεχνολογία και προετοιμασία, οι εξερευνητές του διαστήματος θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν αυτό το σκονισμένο μυστήριο. Ο Κόκκινος Πλανήτης μας καλεί – και είμαστε έτοιμοι να απαντήσουμε, ακόμα και με λίγη σκόνη στις μπότες μας!